Taxioorlog op Parkstation (Deel 1)

Lieve allemaal,

Mijn tijd op Wits Univeristy zit er inmiddels alweer een tijdje op. In de tussentijd heb ik alweer enorm veel gekke, mooie, interessante, leuke en ook spannende dingen mee gemaakt hier in Zuid-Afrika.

Aangezien ik tijdens het reizen weinig tijd heb gehad om te schrijven, heb ik nu een inhaalslag te doen.

Laat ik beginnen bij het begin...  

Na alle examens afgerond te hebben op Wits ben ik samen met een studiegenootje vertrokken van de campus. Het idee was (na wat visum problemen) om binnen Zuid-Afrika te gaan reizen. De plekken die we wilde bezoeken waren Ballito (The Dolphin coast, Kwazulu natal) Durban en Cape Town.

Nou dachten wij dat het een goed idee zou zijn als we de bus van Johannesburg naar Durban zouden nemen (wat 8 uur rijden is) en dan vanaf Durban de Uber te nemen richting Ballito, wat een plaatsje is niet ver van Durban. De rest van onze reis zouden we doen met het vliegtuig, dus een binnenlandse vlucht van Durban naar Cape Town en een vlucht terug naar Johannesburg.
Onder andere om de kosten te beperken en meer te zien van het landschap, dachten wij dat op zijn minst één busreis wel leuk zou zijn. Aangezien de rit van Johannesburg naar Durban de kortste rit zou zijn, leek dat ons de beste optie. (De busreis van Durban naar Cape Town zou 27 uur zijn en die van Cape Town naar Johannesburg 23 uur).

Nou zou je denken dat er niks mis is met dit plan... Maar het bleek toch iets minder goed uit te pakken dan gedacht. De bus zou om 8 uur ’s ochtends vertrekken vanaf Parktstation.
Nou is Parkstation midden in het CBD, en als je hier (in Johannesburg) één ding leert is het dat je heel erg moet oppassen als je naar het CBD gaat. Dit gebied staat bekend om de criminaliteit. Zelfs velen locals meiden dit gebied.

Wat ik begrepen heb is dat als je dan echt graag naar het CBD wil, dan zijn de volgende adviezen aan te raden om op te volgen:
Advies 1: Ga nooit alleen.
Advies 2: Neem geen waardevolle spullen mee.
Advies 3: Ga nooit ’s avonds/ ’s nachts.

Nou ben ik al wel eerder een keer in het CBD geweest met een vriend die bekend is met de omgeving voor ‘’thrift shopping’’ maar zonder enige waardevolle spullen op zak, alleen wat cash.
Mijn telefoon had ik thuisgelaten en mijn verblijf was op loopafstand van het CBD. Het was prima te doen. Het CBD was druk met mensen. We gingen in de ochtend en we liepen stevig door. Uiteindelijk is het allemaal nooit zo erg als mensen het voor doen komen en was er niks aan de hand. Maar feit blijft, je moet wel weten waar je wel en waar je beter niet kan lopen. Een ander feit is dat er inderdaad veel gestolen wordt. De armoede en pijn is zichtbaar op dit straatbeeld. Zodra we de straten van het CBD inliepen, merkte je langzaam de geuren veranderen in de geur van rot, urine, zweet en rook. Het deed pijn om rond te lopen in deze buurt als een exchange student die hier vol enthousiasme wilde gaan ‘’Thrift shoppen’’. De luxe en de privileges om dat alleen al te kunnen zeggen. Elke seconde daar deed pijn en gaf mij een enorm schuldgevoel.

Dit is één van de lessen die Zuid-Afrika je constant opnieuw weer bijbrengt. De pijn en leed die dit land doormaakt. De armoede en wanhoop die deze mensen doormaken. De inhumane situaties waarin mensen verkeren en het negeren of ontkennen van deze situatie door de ‘’wealthy’’.

Het frustrerende is dat je dit, tot op een zekere hoogte, wel moet doen voor jezelf om niet een constante mental breakdown te hebben. Je wil helpen maar je kan weinig doen. Af en toe een donatie hier en daar of een brood kopen, maar echt helpen lukt je daar natuurlijk niet mee. Het maakt je bewust van hoe (onnodig) goed wij het hebben.

Een ander voorbeeld van hoe dit land je leert over zijn pijn, is tijdens het eten in restaurants: de momenten wanneer je de afgekloven korstjes van je Pizza op je bord laat liggen, omdat je zo overvol zit dat je niet meer verder kan/wil eten, en er vervolgens een man smekend naar je toe komt om te vragen of je dat afgekloven korstje nog gaat opeten? Wanneer ik nee antwoord, en het aan de man aanbiedt, pak hij zonder enige twijfel alle stukjes brood van de borden en begint het meteen op te eten. Waarna iedereen weer ongestoord verder kletst met elkaar onder het genot van een ‘’Tonic Delight’’ dat op het menu wordt omschreven als ‘’A floral gin with a tablespoon of rose water, a tablespoon of peach liqueur and a two dashes of grapefruit bitters. Topped with a rose petal.’’ Die nog duurder is dan die hele pizza. Pratend over welk make-upmerk lipstick het beste is als het aankomt op knalrode lippenstift.
Ik blijf het bizar vinden... Dit soort momenten zal ik nooit aan kunnen wennen.

Dit voorbeeld om een beeld te schetsen van hoe wanhopig sommige mensen hun eerste levensbehoeftes nodig hebben. Mensen die weinig meer te verliezen hebben en op een erg minderwaardige manier behandeld worden. Ik vind het namelijk lastig om te schrijven over de criminaliteit in Zuid-Afrika omdat het een gevoelig onderwerp is en ik niet een verkeerd beeld wil schetsen. Laat het duidelijk zijn dat deze mensen amper wat aan hun situatie kunnen doen en/of kunnen veranderen. Velen zijn geboren in armoede, geboren met een grote achterstand, en doen er alles aan om te overleven. Jij en ik hadden hetzelfde gedaan in zo’n situatie.

Het doet pijn om te zien dat er in Zuid-Afrika er zo veel en grote sociale ongelijkheid is en dat de mensen zo gescheiden leven. Dit lijkt een vicieuze cirkel.

De ongelijkheid en armoede drijft een mens tot wanhoop. Met name het feit dan de meeste er niks aan kunnen doen en geboren zijn met deze achterstand wat maakt dat er dus geen eerlijke kansen zijn voor hen. Dit zorgt ervoor dat de manier om te kunnen overleven (en dan heb ik het nog niet eens over ‘leven’ want dat is iets anders dan overleven) betekend dat zijn zichzelf moeten wegcijferen en op een inhumane manier moeten bedelen en/of stelen om eten of geld te kunnen verdienen. En dat terwijl je, als je naar andere delen van de stad gaat, je kasten van huizen ziet en dikke auto’s die afgeschermd zijn door muren, hekken en bewakingscamera’s en zelfs bewakers die 24/7 actief zijn. Gated communities die naast de sloppenwijken steeds groter groeien. En dan heb ik het over bizar grote huizen.  

Ik veroordeel niemand omdat het een erg complexe situatie is en je moet oppassen met er meteen een oordeel over te hebben. Ik hoop ook dat ik niemand voor het hoofd stoot. Maar wat ik wel doe is omschrijven wat ik zie en mij verplaatsen in de reden voor de criminaliteit. Ik heb mijn angst voor de criminaliteit hier vervangen door compassie en verdriet. De apartheid heeft natuurlijk ook een grote rol in gespeeld in de sociale ongelijkheid en de spanningen tussen bepaalde bevolkingsgroepen zijn ook nog eens verwikkeld in deze struggle. Ook de pijn van het verleden dat nooit goed opgelost is in de zin van compensatie. Het bizarre vind ik dat veel mensen denken dat alles nu top gaat in Zuid-Afrika en alles zo veel beter is, dat sinds Nelson Mandela alles opgelost is en we er dus geen of veel minder aandacht aan moeten besteden nu. Maar Zuid-Afrika is er nog lang niet. Er is nog zo veel pijn en leed in dit land. Zo veel ongelijkheid en extreme wealth. Er zijn nog wat stappen te zetten.

Dit doet echter niet af aan het feit dat het land inderdaad er beter aan toe is dan een aantal jaren geleden, natuurlijk. En ook niet aan het feit dat Zuid-Afrika een prachtig land is en veel moois te bieden heeft. Laat dat duidelijk zijn.

De vraag voor velen mensen hier is denk ik: vermijd ik de risico gebieden waar je grote kans loopt om beroofd te worden (of andere gekke dingen mee te maken, hoewel het grootste risico beroving is) waardoor je alleen maar een groter gat creëert tussen rijk en arm en de financiële middelen dus ook nooit bij de mensen met weinig geld kunnen komen, of ga je er heen als een persoon die in verhouding veel geld heeft met het risico beroofd te worden (of erger) en zeker te zijn van een enorm schuldgevoel over je levenswijze.

Het antwoord hoort natuurlijk het tweede te zijn maar ik geef meteen toe makkelijk is het niet. Rationeel gezien vecht je lichaam om deze risico’s te nemen maar als je kijkt naar het gehele plaatje is dit niet eerlijk tegenover de mensen die niks hebben. De reden waarom de situatie (criminaliteitsrisico’s in bepaalde arme buurten) is zoals hij is, is mede gecreëerd door onze eigen hebzucht. En dat wil niet zeggen dat het jouw schuld is, want wij zijn opgegroeid in een bepaald systeem die deze ongelijkheid in stand houdt maar desalniettemin zijn wij ook degene die bijdragen aan de instandhouding ervan. Door onze bevoorrechte positie zijn wij ook de gene met betere mogelijkheid deze situatie te kunnen veranderen.

Toch heb ik de echt juiste manier om er mee om te gaan nog niet gevonden. En ik ben bang dat ik die ook niet zal vinden. Alles in mijn lichaam schreeuwt dat dit in zijn totaal opgelost moet worden. Alleen dit is een humane manier van reageren op deze situatie. En alleen hier help je de mensen daadwerkelijk mee. Maar dat is natuurlijk niet zomaar gedaan.

Ik zou nog graag willen meegeven dat ik denk dat de reactie op het horen over de criminaliteit in Johannesburg (Zuid-Afrika) zou moeten zijn: waarom is er zo veel criminaliteit? Is het begrijpelijk? Zou de criminaliteit overal zijn? Moet dit mij weerhouden om er op vakantie te gaan? Hoe moet ik erop reageren? Zijn de buurten met criminaliteit toegankelijk als ik mij ervan bewust ben? Wees kritisch.  

Ik besef mij nu dat tijdens het schrijven van deze blog ik mijzelf weer heb laten gaan en te diep ingegaan ben op de situatie, omgeving en mijn ervaringen. Dit komt omdat als ik over mijn ervaringen in Zuid-Afrika schrijf en nadenk word ik emotioneel. Ik heb hier veel dingen mee gemaakt die ik mij in Nederland niet eens had kunnen voorstellen. Ik heb mensen gesproken op een manier die ik in Nederland nooit had kunnen begrijpen. Ik heb geleerd dat dingen die je denkt te weten of te begrijpen toch vaak complexer zijn dan je in eerste instantie dacht en ik voel me groepen dit te delen met anderen. Voor mijzelf en voor anderen.

Ik denk dat ik het hierbij laat voor nu en sta mij toe om in de volgende update door te gaan met mijn verhaal over de reiservaringen waar ik in het begin van deze blog over probeerde te vertellen.
Het verhaal zal beter te begrijpen zijn met deze context denk ik.

Bedankt voor het lezen.

Liefs,
Sammie